Bylica Estragon: Kompletny Przewodnik po Niezwykłych Właściwościach, Zastosowaniu i Bezpieczeństwie Stosowania

Wprowadzenie

Wiedziałeś, że bylica estragon może podnieść poziom odporności, pobudzić trawienie i dodać smaku tysiącom potraw… a jednocześnie wspierać zdrowie na wielu płaszczyznach? Nieprzypadkowo od wieków stosuje się ją zarówno w kuchni, jak i fitoterapii – a jej historia przeplata się z legendami królewskich stołów i apteczek mnichów. Szukasz naturalnych sposobów na poprawę trawienia, łagodzenie skurczów, wsparcie odporności czy aromatyczne urozmaicenie diety? Estragon, znany także jako bylica draganek lub Artemisia dracunculus, coraz częściej pojawia się w domowych apteczkach oraz jako smakowy hit w zdrowym gotowaniu.

Współczesny świat, pełen przetworzonej żywności, stresu i problemów z trawieniem, coraz chętniej sięga po naturalne sposoby na poprawę pracy żołądka, regularność wypróżnień czy wsparcie odporności. Estragon sprawdzi się nie tylko jako zioło na trawienie, ale u niektórych może łagodzić bóle miesiączkowe czy stany zapalne. A jego unikalny aromat może zmienić sposób, w jaki podchodzisz do przyprawiania potraw. Wiedza o tym, jak stosować bylicę estragon, by bezpiecznie wykorzystać jej potencjał, to inwestycja w codzienne zdrowie, lepszą odporność i smakowitą kuchnię.

Ten obszerny przewodnik zdradzi Ci wszystko o bylicy estragon – od historii, właściwości i działania, przez praktyczne wskazówki zastosowania, aż po bezpieczeństwo i naukowe ciekawostki. Gotowy odkryć sekrety tej niezwykłej rośliny?

Czym Jest Bylica Estragon? Definicja, Pochodzenie i Charakterystyka

Bylica estragon (Artemisia dracunculus L.), zwana również estragonem, bylicą dragankiem, bylicą draganową, bylicą głupich, estragonem francuskim, wężowym zielem czy smoczym zielem, należy do rodziny astrowatych (Asteraceae) – jednej z najliczniejszych rodzin roślin na świecie. Wyróżnia się jako roślina lecznicza i przyprawowa, wyspecjalizowana zarówno w kuchni, jak i w fitoterapii. Po francusku nazywany „estragon”, po angielsku „tarragon”.

Pochodzenie i historia: Estragon wywodzi się z obszaru Syberii, Azji Środkowej i Południowej oraz południowo-wschodniej Europy. Pierwsze wzmianki historyczne o wykorzystaniu estragonu jako rośliny przyprawowej i leczniczej pochodzą z czasów starożytnych Greków i Rzymian, a szeroko rozwinęła się jego popularność w średniowiecznej medycynie arabskiej. Nazwa „dracunculus” (łac. „mały smok”) wywodzi się z dawnych wierzeń: przypisywano estragonowi moc odpędzania jadowitych stworzeń, w tym węży i… smoków!

Wygląd i charakterystyka botaniczna: Estragon to wieloletnia bylina osiągająca wysokość od 60 do 150 cm, o cienkich, rozgałęzionych łodygach i lancetowatych, delikatnie owłosionych liściach. Liście – jasnozielone, wąskie, bezogonkowe – są najcenniejszą częścią rośliny, aromatyczną i wykorzystywaną do celów kulinarnych i leczniczych. Kwiaty są drobne, zebrane w wiechowate kwiatostany, mają barwę bladożółtą lub zielonożółtą. Owocem bylicy estragonu jest niepozorna niełupka.

Części wykorzystywane: Najczęściej ziela – świeże lub suszone liście, rzadziej kwiaty. Olejek estragonowy pozyskuje się z całego ziela na etapie kwitnienia.

Składniki bioaktywne: Za niezwykły aromat i działanie estragonu odpowiadają głównie olejki eteryczne (estragol, metylchawikol, ocymen, tymol), a także flawonoidy, fenolokwasy, kumaryny, garbniki i terpeny. O szczegółach przeczytasz w kolejnych sekcjach.

Ciekawostki:

• W aptekach starożytnego Paryża estragon uchodził za amulet ochronny przed złymi duchami i „smoczymi mocami”.
• Dodaje się go do legendarnych sosów francuskich (Béarnaise, Remoulade), a także do aromatyzowania octu winnego.
• W Rosji bardzo popularny jest napój gazowany „Tarrhun” na bazie estragonu.

Estragon to prawdziwe ziołowe arcydzieło – zarówno w tradycyjnych zastosowaniach, jak i nowoczesnej fitoterapii.

Jak Bylica Estragon Wpływa na Organizm? Mechanizmy Działania i Korzyści Zdrowotne

Bylica estragon zdobyła renomę nie tylko jako smakowita przyprawa, ale także jako roślina lecznicza znana z wpływu na układ pokarmowy, odpornościowy, nerwowy oraz hormonalny. W jej składzie znajdziemy związki wspierane badaniami – niżej przedstawiam najważniejsze mechanizmy działania.

Główne składniki aktywne: Za silne właściwości estragonu odpowiadają:

• Olejki eteryczne (estragol, metylchawikol, eugenol, limonen) – nadają charakterystyczny smak, działają rozkurczowo, przeciwdrobnoustrojowo, przeciwzapalnie
• Flawonoidy i fenolokwasy (luteolina, kwercetyna, kwasy kawowy i ferulowy) – działają antyoksydacyjnie i przeciwzapalnie
• Kumaryny, garbniki, związki mineralne (potas, magnez, cynk)

Poniżej – szczegółowy podział oddziaływania estragonu na ludzki organizm:

Bylica Estragon a Układ Trawienny

Estragon działa silnie wiatropędnie, rozkurczowo i pobudza wydzielanie soków trawiennych. Zwiększa produkcję śliny, żółci i soku żołądkowego, co:

• Wspomaga trawienie ciężkostrawnych potraw
• Łagodzi objawy niestrawności, wzdęcia, uczucie pełności
• Może zmniejszać skurcze żołądka i jelit

Nieprzypadkowo estragon pojawia się w kuchni tłustych sosów czy mięs – pomaga strawić tłuszcze.

Wpływ Bylicy Estragon na Układ Nerwowy

Olejki eteryczne i flawonoidy w estragonie wykazują łagodne działanie uspokajające. Tradycyjna fitoterapia poleca estragon przy:

• Nadmiernym napięciu nerwowym
• Bezsenności (poprawia jakość snu, ułatwiając zasypianie)
• Stresie i drażliwości

Aromatyczne napary z estragonu wykorzystywano już w średniowiecznych klasztorach jako naturalny sposób na spokojny sen i łagodzenie lęków.

Działanie Przeciwzapalne i Antyoksydacyjne Estragonu

Flawonoidy i fenolokwasy neutralizują wolne rodniki, obniżają poziom cytokin prozapalnych i pomagają utrzymać homeostazę. Dlatego estragon:

• Chroni tkanki przed stresem oksydacyjnym
• Może łagodzić stany zapalne (np. stawy, mięśnie, błony śluzowe)
• Wspiera procesy detoksykacji wątroby

Badania sugerują wyraźny wpływ estragonu na redukcję stanów zapalnych i ochronę komórek skórnych przed przedwczesnym starzeniem.

Estragon a Odporność

Dzięki właściwościom przeciwdrobnoustrojowym (antybakteryjnym i przeciwgrzybiczym) olejków eterycznych, estragon tradycyjnie stosowano jako środek zapobiegawczy podczas jesienno-zimowych infekcji. Stymuluje on produkcję limfocytów i działa jak naturalny środek wzmacniający odporność.

Wpływ Estragonu na Układ Krążenia

Związki czynne estragonu pomagają obniżać ciśnienie krwi, rozkurczać naczynia krwionośne oraz poprawiać mikrokrążenie. Dzięki wysokiej zawartości potasu, mogą przyczyniać się do:

• Regulacji ciśnienia tętniczego
• Profilaktyki miażdżycy poprzez obniżenie stresu oksydacyjnego

Estragon – Wpływ na Witalność i Poziom Energii

W niektórych tradycjach (m.in. Rosja, Iran) estragon uznawano za zioło wzmacniające i „ożywiające” – napary podawano rekonwalescentom oraz osobom przemęczonym.

Bylica Estragon w Kontekście Zdrowia Kobiet

Niektóre źródła podają, że estragon może łagodzić skurcze menstruacyjne dzięki działaniu rozkurczowemu i lekkim wpływie hormonalnym. Nie jest to jednak środek pierwszego wyboru, a samodzielne leczenie wymaga konsultacji specjalistycznej.

Działanie przeciwhistaminowe i potencjalne wsparcie alergików

Pewne składniki estragonu wykazują działanie przeciwhistaminowe, łagodząc objawy alergii/sezonowego kataru.

Potencjalne Zastosowania Bylicy Estragon – Kiedy Warto Sięgnąć po To Zioło?

Oto najważniejsze tradycyjne oraz nowoczesne wskazania do stosowania bylicy estragon:

• Niestrawność, wzdęcia, bóle żołądkowe

  Estragon zwiększa wydzielanie soków trawiennych, łagodzi skurcze i działa wiatropędnie. Pomaga przyswajać ciężkostrawne potrawy, redukuje uczucie pełności po posiłku.

• Przewlekła ospałość i przemęczenie

  Somatyczne objawy stresu bywają łagodzone przez właściwości tonizujące estragonu.

• Kłopoty ze snem (łagodna bezsenność, trudności z zasypianiem)

  Dzięki działaniu uspokajającemu, napary z estragonu mogą wspomóc wieczorny relaks i lepszą jakość snu.

• Stany zapalne przewodu pokarmowego, łagodne alergiczne dolegliwości sezonowe

  Estragon łagodzi śluzówkę, może ograniczać podrażnienia błon śluzowych gardła i nosa.

• Infekcje sezonowe, osłabienie odporności

  Naturalne związki wykazują działanie przeciwdrobnoustrojowe, dlatego estragon wzmacnia organizm w okresie narażenia na zakażenia.

• Bóle menstruacyjne

  Łagodny efekt rozkurczowy sprawia, że może przynieść ulgę podczas napięcia przedmiesiączkowego, choć nie powinien być traktowany jako jedyna forma wsparcia.

• Łagodne nadciśnienie i profilaktyka układu krążenia

  Dzięki wysokiej zawartości potasu i działaniu rozkurczowemu na naczynia.

• Wzbogacenie diety w naturalne antyoksydanty

  Profilaktyczne dodawanie estragonu do potraw wspiera walkę z wolnymi rodnikami.

Pamiętaj: Stosowanie ziół jest wsparciem zdrowia, nie zastępuje konsultacji medycznej!

Jak Stosować Bylicę Estragon? Dawkowanie, Formy i Praktyczne Wskazówki

Zarówno w kuchni, jak i dla korzyści zdrowotnych, bylica estragon przybiera wiele dostępnych form. Przedstawiamy najważniejsze z nich:

Suszone ziele (liście estragonu)

• Zastosowanie: Napary do picia, dodatek do potraw, przyprawa do sosów, mięs, zup.
• Przygotowanie naparu: 1-2 łyżeczki suszu zalać filiżanką wrzątku, zaparzać pod przykryciem 10 min, pić 1-3 razy dziennie.
• Zalety: Najprostsza do stosowania, można bezpośrednio dodawać do potraw.

Świeże liście estragonu

• Idealne do aromatyzowania oliw, octu, smakowania sałatek i dań na zimno
• Uwaga: Intensywniejszy smak i aromat niż po suszeniu – dozować ostrożnie!

Nalewka z estragonu (alkoholowy ekstrakt)

• Zastosowanie: Do użytku kroplowego (kilka kropli do wody, herbaty dla wsparcia trawienia), aromatyzowania napojów.

Kapsułki i tabletki

• Ekstrakty standaryzowane na zawartość olejków i flawonoidów; łatwe dawkowanie, wygodne w podróży; wybieraj preparaty renomowanych firm, najlepiej z oznaczeniem składu i standaryzacji.

Olejki eteryczne

• Bardzo skoncentrowane! – nie stosować doustnie bez konsultacji z fitoterapeutą! Najczęściej używane do aromaterapii, masażu zewnętrznego.

Jak wybrać dobry produkt? Zwróć uwagę na pochodzenie (ekologiczne), brak zanieczyszczeń, standaryzację zawartości estragolu i metylchawikolu.

Dawkowanie ogólne

• Napar: 1-2 łyżeczki suszonych liści na 250 ml wrzątku, 1-3 razy dziennie po posiłku
• Kapsułki: zgodnie z zaleceniami producenta (najczęściej 250-500 mg standaryzowanego ekstraktu raz-dwa razy dziennie)
• Nalewka: 10-20 kropli na pół szklanki wody, 1-3 razy dziennie

Wskazówki praktyczne:

• Napar/napój z zioła najlepiej stosować po posiłkach.
• Świeży estragon podkreśli smak sałatek, marynat, potraw na zimno – nie gotuj długo, by nie utracić aromatu.
• W kapsułkach/ekstraktach zacznij od małych dawek, obserwuj reakcję organizmu.
• Czas oczekiwania na efekty: Wsparcie trawienia – niemal natychmiast; łagodzenie napięcia/stresu – po 3-7 dniach regularnego stosowania.
• Cykliczność stosowania: Kuracje do 3-4 tygodni, po czym warto zrobić 1-2 tygodnie przerwy.
• Nie łącz z surową cebulą i chrzanem – mogą osłabiać delikatne działanie estragonu.
• Przykład naparu idealnego: 2 łyżeczki estragonu, 1 łyżeczka mięty, 1 łyżeczka rumianku, zalać wrzątkiem – napar na bóle brzucha lub nastrój.

Bezpieczeństwo Stosowania, Przeciwwskazania i Możliwe Skutki Uboczne Bylicy Estragon

Estragon, w dawkach kulinarnych i suplementacyjnych, jest uznawany za stosunkowo BEZPIECZNY. Jednak jego aktywne składniki (zwłaszcza estragol) przyjmowane w nadmiarze mogą stanowić zagrożenie – poniżej pełna lista przeciwwskazań i możliwych skutków ubocznych:

Przeciwwskazania bezwzględne:

• Ciąża i karmienie piersią – ze względu na zawartość estragolu i ryzyko działania teratogennego; absolutnie nie stosować dużych ilości (dotyczy także olejku estragonowego!)
• Dzieci poniżej 12. roku życia – brak danych bezpieczeństwa stosowania naparów i ekstraktów
• Silna alergia na rodzinę astrowatych (Asteraceae)

Przeciwwskazania względne:

• Choroby wątroby i nerek (głównie przy długotrwałym stosowaniu wysokich dawek/olejku)
• Przyjmowanie leków zwiększających ryzyko krwawień
• Autoimmunologiczne choroby (ostrożnie, zwłaszcza w dużych dawkach – konsultacja lekarska konieczna)

Możliwe skutki uboczne:

• Dolegliwości żołądkowe: mdłości, biegunka (zwłaszcza przy bardzo dużych dawkach)
• Bóle głowy, reakcje alergiczne skórne (rzadko)
• Długotrwałe nadużywanie/ekstrakty olejkowe: potencjalne ryzyko uszkodzenia wątroby (z powodu estragolu – stąd zaleca się kuracje nie dłuższe niż 4 tygodnie!)

Interakcje z lekami:

• Leki przeciwzakrzepowe (np. warfaryna, acenokumarol) – estragon może nasilać działanie rozrzedzające krew, zwiększa ryzyko krwawień!
• Leki o działaniu uspokajającym, nasennym – może nasilać ich efekt.
• Leki metabolizowane przez wątrobę (cytochrom P450) – teoretycznie estragon może wpływać na ich rozkład, zwłaszcza w ekstraktach.

Długoterminowe stosowanie: Kuracje estragonem nie powinny przekraczać 4 tygodni bez przerwy. Kontakt z lekarzem wskazany zwłaszcza przy przyjmowaniu leków przewlekle.

Pamiętaj: U wszystkich osób przyjmujących leki przewlekle (np. nadciśnienie, depresja, leki immunosupresyjne, hormony) – bezwarunkowa konsultacja z lekarzem!

Rola Diety i Stylu Życia we Wspomaganiu Działania Bylicy Estragon

Żadne zioło nie działa w próżni! Najlepsze efekty estragonu osiągniesz, jeśli zadbasz o holistyczne podejście do zdrowia i zdrowy styl życia. Oto kluczowe elementy synergii:

Dieta wzmacniająca działanie estragonu

• Wysoka zawartość błonnika (warzywa, pełnoziarniste zboża, nasiona): wspiera perystaltykę i pozwala wyciągnąć więcej z prozdrowotnych właściwości estragonu;
• Produkty bogate w antyoksydanty (jagody, orzechy, szpinak, brokuły): potęgują działanie antyoksydacyjne estragonu;
• Kiszonki i fermentowane produkty mleczne: poprawiają florę jelitową, współdziałają z estragonem przy wsparciu układu trawienia;
• Unikanie wysoko przetworzonych tłuszczów i cukru: nie zaburzają pracy wątroby i nie niwelują działania detoksykacyjnego estragonu.

Aktywność fizyczna

Regularny ruch wspiera mikrokrążenie, redukuje napięcia mięśniowe i zwiększa skuteczność zarówno działania estragonu, jak i procesów trawienia i odporności.

Zarządzanie stresem/odpoczynek

Medytacja, techniki mindfulness, oddychanie przeponowe lub joga – w połączeniu z łagodnym naparem estragonowym – to przepis na naturalne wsparcie organizmu.

Sen

Regenerujący sen (min. 7 godzin) w połączeniu ze zdrową dietą i regularnymi naparami estragonowymi znacząco poprawia odporność i ogranicza zmęczenie.

Unikanie toksyn

Ogranicz alkohol i papierosy; ich nadmiar przyspiesza zużycie antyoksydantów i może wzmocnić ewentualne skutki uboczne estragonu.

Bylica Estragon w Badaniach Naukowych – Co Mówi Nauka?

Bylica estragon budzi coraz większe zainteresowanie nauki – zarówno jako roślina lecznicza, jak i składnik diety poprawiający zdrowie. Najważniejsze ustalenia:

• Badania in vitro i in vivo wykazały silne właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne oraz antyoksydacyjne estragonu.
• Randomizowane badania kliniczne (na ludziach) sugerują, że suplementacja ekstraktem z bylicy estragonu poprawia trawienie, przynosi ulgę w łagodnych bólach menstruacyjnych oraz wspiera obniżanie poziomu glukozy u osób z insulinoopornością.
• Status bezpieczeństwa: Większość testów potwierdza brak poważnych działań ubocznych w umiarkowanych dawkach. Badania na zwierzętach wykazały, że bardzo wysokie dawki estragolu mogą mieć działanie toksyczne dla wątroby – stąd zaleca się umiar.
• Wyniki badań nt. wpływu na zdrowie kobiet: Wyraźne łagodzenie napięcia przedmiesiączkowego oraz bóli menstruacyjnych.

Ograniczenia naukowe:

• Większość badań dotyczy ekstraktów wysoko standaryzowanych, nie zawsze odpowiadających formom domowym.
• Brakuje długoterminowych badań na dużych populacjach ludzi – wyniki są obiecujące, ale wymagają weryfikacji.

Perspektywy: Zainteresowanie naukowców skupia się obecnie na sprawdzeniu potencjalnego działania estragonu w prewencji chorób nowotworowych, długoterminowej regulacji metabolizmu i łagodzeniu stanów zapalnych jelit.

Bylica Estragon a Inne Zioła i Suplementy – Możliwe Synergie i Antagonizmy

Synergie

• Estragon + mięta: mieszanka idealna na trawienie, łagodząca wzdęcia i uczucie ciężkości po posiłku.
• Estragon + koper włoski: wsparcie w bólach żołądkowych i kolkach.
• Estragon + rumianek: napar wyciszający, wspomagający zasypianie, łagodzący układ nerwowy i pokarmowy.
• Estragon + melisa/lemonka: korzystnie wpływają na jakość snu i nastrój.

Antagonizmy/niewskazane połączenia:

• Estragon + dziurawiec: oba mogą ingerować w metabolizm wątrobowy, potencjalne ryzyko interakcji z lekami.
• Estragon + zioła zwiększające krzepliwość krwi (np. krwawnik): uwaga przy chorobach układu krzepnięcia!
• Estragon + bardzo „grzejące” przyprawy (np. chrzan, chili): możliwe podrażnienie błon śluzowych u wrażliwych osób.

Zawsze konsultuj własne mieszanki z fitoterapeutą! Przykładowa mieszanka: estragon + mięta + koper włoski jako ziołowy napar na trawienie.

FAQ – Najczęściej Zadawane Pytania o Bylicę Estragon

Czy bylica estragon uzależnia?

Nie. Estragon, w dawkach kulinarnych i fitoterapeutycznych, nie wykazuje działania uzależniającego. To bezpieczna przyprawa i zioło wspierające zdrowie.

Po jakim czasie zobaczę efekty stosowania estragonu?

Wspomaganie trawienia może być odczuwalne niemal natychmiast po spożyciu naparu lub posiłku z estragonem. Działanie relaksujące/łagodzące stres – po kilku do kilkunastu dniach regularnego stosowania.

Czy mogę stosować estragon z kawą lub alkoholem?

Estragon nie wchodzi w bezpośrednie interakcje z kawą. W przypadku alkoholu – ostrzegaj przed łączeniem dużych ilości estragonu (szczególnie w formie nalewek) z napojami procentowymi. Możliwe większe obciążenie wątroby.

Czy bylica estragon jest bezpieczna dla osób starszych i dzieci?

W kuchni – tak, w niewielkich ilościach jako przyprawa. W formie naparów/ekstraktów – nie zaleca się dla dzieci do 12. roku życia. U seniorów – wskazana umiarkowana ostrożność, szczególnie przy schorzeniach wątroby, nerek i przyjmowaniu leków przewlekle.

Jak długo mogę stosować estragon? Czy potrzebne są przerwy?

Kuracje naparem lub ekstraktem nie powinny trwać dłużej niż 4 tygodnie bez przerwy. Potem zaleca się minimum 2-tygodniową przerwę.

Czy estragon pomaga schudnąć?

Samo zioło nie zredukuje masy ciała, ale poprawiając trawienie i metabolizm, może wspierać proces odchudzania w połączeniu z dietą i aktywnością fizyczną.

Jaka jest różnica między suszoną bylicą estragon a ekstraktem?

Susz zawiera substancje czynne w naturalnych proporcjach, ekstrakty mają skoncentrowane określone składniki (np. estragol, metylchawikol). Ekstrakty są mocniejsze i bardziej standaryzowane – wymagają ostrożniejszego dawkowania.

Czy bylica estragon może wchodzić w interakcje z moimi lekami na tarczycę/nadciśnienie?

Możliwe są interakcje z lekami metabolizowanymi przez wątrobę oraz lekami przeciwzakrzepowymi (np. na nadciśnienie). Zawsze konsultuj przyjmowanie ziół z lekarzem prowadzącym!

Gdzie znajdę wiarygodne informacje o bylicy estragon?

Kompleksowe, rzetelne informacje znajdziesz na Satilabs.pl oraz w literaturze zielarskiej i naukowej (zob. źródła na końcu artykułu).

Czy estragon ma wpływ na libido?

Nie ma jednoznacznych badań wskazujących na bezpośredni wpływ estragonu na libido, choć poprawiając samopoczucie, trawienie i poziom energii może pośrednio wspomóc jakość życia seksualnego.

Podsumowanie – Kluczowe Informacje o Bylicy Estragon w Pigułce

Bylica estragon (Artemisia dracunculus) to roślina o niezwykłym potencjale zdrowotnym.

• Najważniejsze korzyści: Wspomaga trawienie, działa rozkurczowo, przeciwzapalnie, antyoksydacyjnie i uspokajająco. Wzmacnia odporność i może poprawiać jakość snu.
• Zastosowanie: Jako przyprawa, napar, nalewka, składnik fitoterapeutyczny, uzupełnienie zdrowej diety.
• Bezpieczeństwo: Stosować ostrożnie w ciąży, okresie karmienia, u dzieci, osób przyjmujących leki (szczególnie przeciwzakrzepowe!). Przerywać kuracje po 3-4 tygodniach.
• Najlepsze efekty osiągniesz, dbając również o zdrową dietę, aktywność fizyczną, odpoczynek i ograniczając używki.

Zachęcamy do sięgania po naturalne wsparcie organizmu świadomie! Skonsultuj się z lekarzem lub doświadczonym fitoterapeutą przed rozpoczęciem suplementacji, zwłaszcza jeśli jesteś przewlekle chory/a lub stale przyjmujesz leki.

Chcesz dowiedzieć się więcej o innych ziołach wspierających trawienie, stres i odporność? Przeczytaj nasz przewodnik po ziołach na trawienie lub poradnik o ziołach relaksujących.

Podziel się swoimi doświadczeniami z estragonem w komentarzu!

Źródła i Zalecana Literatura

• Rośliny lecznicze. Przewodnik encyklopedyczny, pod red. prof. K. Ożarowskiego, Wyd. PZWL
• Encyklopedia ziół i ich zastosowania, A. Klimuszko, Wyd. Puls
• Commission E Monographs (German Commission E, BfArM)
• PubMed: wpisz „Artemisia dracunculus” oraz „Tarragon herb, human clinical trials”
• Materiały Instytutu Ogrodnictwa i Badań Roślin Leczniczych PAN
• Satilabs.pl – baza wiedzy o ziołach